بە یەکێک ئەوترێ کە دەستدرێژى بکات بۆ مردوو.

بە یەکێک ئەوترێ کە بە هاشەو هووشە قسەیەکى زل بکات کە لە دەستى نەیت، واتە ئەگەر ڕاست ئەکەیت فەرموو بیکە.

ئەگێڕنەوە کە کابرایەکى شارەزوورى، ئاشناى ماڵێکى گەورە ئەبێ، ساڵى هەشت نۆ جار ئەچێ بۆ ماڵیان، هەموو جارێک یا مەشکۆڵەیەک دۆ، یان چەند سەلکێک دۆینە، یا تۆزێک کەشکیان بۆ ئەبات بەدیارى، وە هەموو جارێ دوو سێ ڕۆژ ئەمێنێتەوەو تێرو پڕ پڵاوو گۆشت ئەخوا، بێجگە لە خەڵات و بەرات، ساڵێک بە بەهاردا ئەچێ، وەک جاران چەند ڕۆژێک ئەمێنێتەوە و بە خانەخوێکەى ئەڵێ ئێستا لاى ئێمە زۆر خۆشەو هەمووى سەوزایى و ئاو و نێرگز و گوڵاڵە سوورەیە، ئەم مناڵانە بۆ نانێرى چەند ڕۆژێک بەخۆشى لەوێ ڕابوێرن، کابراش دەڵێ باشە، لەگەڵ پیاوەکەیا ئەیاننێرێ، ڕۆژى یەکەم چێشتى دۆینەیان بۆ لێئەنێ، ڕۆژى دووەم دۆ کەشکیان بۆ ئەکات، مناڵەکان لەمانە لە هیچیان ناخۆن، چونکە فێرى ئەم جۆرە خواردنانە نەبوون، کابرا نە بەرخێکیان بۆ سەرئەبرێ، نە گیسکێک و نە مریشکێک، لەلەى مناڵەکان خێرا ئەیانباتەوە و داستانەکە بۆ باوکیان ئەگێڕێتەوە. باوکەکەیان زۆر دڵگیر ئەبێ. لە دڵى خۆیدا بڕیار ئەدات کە ئەمجارە کابراکە هاتەوە دەریبکا. ڕۆژێ تەقە تەق لە قاپى ئەدەن، خاوەن مالأ تەقەى دەرگاکە ئەناسێتەوە، ئەزانێت کە ئەمە کابراى شارەزوورییە، ئەڵێ کەس نەچێ بە دەنگییەوە خۆم دەرگاى لێئەکەمەوە، لەپاش ماوەیەکى زۆر ئینجا ئەچێت، ئەڵێ ئەوە کێیە؟ کابرا ئەڵێ خۆمانین، ئەڵێ خۆتان کێن؟ ئەڵێ قوربان نامناسى؟ ئەڵێ نەخێر، ئەڵێ فڵانم، ئەڵێ بۆچى هاتوویت؟ ئەڵێ بۆ دیدەنى مناڵەکان. ئینجا ئەمیش دەرگاکەى لێئەکاتەوە (.....) بۆ دەرئەهێنێ و ئەڵێ (ئەمە باوکى گشتیانە). وە ئەوانە هەموو لەمە کەوتوونەتەوە، کابرا سەر دائەخاو ئەڕوا، ئیتر جارێکیتر ناچێتەوە. ئینجا ئێستا ئەم پەندە بە شتێک ئەڵێن لەناو چەند شتێکدا کە لە هەمووان باشترو بەکەڵکتر بێ.

واتە زۆر کەمە.

یەکێکى پسپۆڕ لە کارێکا ئەیڵێ بە یەکێکى وا کە لە ئیشەکەى ئەمدا نەشارەزا بێ و کەچى قسەشی تیابکات.

یەکێک ئەیڵێ کە دەستێ بەرگى لەبەرابێ و دەستێکى کۆنى دڕاویشى هەڵواسى بێ، لێى بپرسن ئەم دەستە دڕاوە بە کارى چیدێ.

بەرد لەمشت: بە یەکێکى بێ ڕەوشت و خوو ئەڵێن کە داواى کچى بێوەژنێک بکات، ئەگەر نەیداتێ نەنگێک بخاتە پالأ کچەکەى. دیزە بەکۆلأ: بە بێوەژنێک ئەڵێن کە کچێکى پاک و تەمیزی ببێ، هەمیشە لە دەمى مەردووم بترسێ کە نەنگێک بخەنە پالأ کچەکەى.

بە یەکێک ئەوترێ کە قسەیەکى ناشرینى لەدڵدا بێ و بیەوێ پێتى بڵێ.

بە یەکێک ئەڵێیت کە پێت بڵێ تۆ لەم شوێنە ناخۆشە بۆ نیشتەجێ بوویت؟ واتە لێرە دڵم زۆر خۆشە.

واتە ئەم فڕوفێڵەى کە تۆ ئەیکەیت، من لەوسەرى دێمەوە.

بە یەکێک ئەوترێ کە بێخەم دانیشتبێ لە ماڵى خۆى، بێ ئەوەى گوێ بداتە ئەم و ئەو کە ناوى ئەبەن بە خراپە.

تەماشاى پەندى ( ساڵ سییە، سیوەیل برسییە) بکە.

هەرچەند ئەکەم نایگرم، وە نایبینم.

واتە دڵنیابە.

سوون: کەرتەى (هەسوونە) بە دوو شتى هیچ و پووچ ئەڵێن کە بۆ یەک دەست بدەن، یان دوو کەسى خراپ کە لەگەڵ یەکدا یەک کەوتبن.

واتە مەردوم نابێ درێغى لە خۆى بکات، چى بەباش ئەزانێ ئەوە بۆ خۆى بەکاربێنێ.

بە یەکێک ئەوترێ کە کە کارى یەکێک دوابخات، ئەم مانگ بۆ ئەو مانگ.

یەکێکى لێقەوماو ئەیڵێ بە ناکەس بەچەیەک کە ئەمڕۆ ناندار بێ و خاوەنى سفرەو خوان بێ.

وار: هەوارە. ئەگێڕنەوە کە یەکێک لە بەهارێکدا ئەچێت بۆ لاى یەکێک لە شوێنێک، وە زۆر خزمەت ئەکرێت، هەر ئەو کابرایە لە بەهارێکى تردا ئەچێتەوە بۆ ئەو شوێنە، بەڵام ئەو خزمەتە ناکرێت. ئینجا بەو بۆنەیەوە ئەڵێت: (ئەو وارە، نە ئەو بەهارە). واتە هەوار هەر هەوارەکەى جارانە، بەڵام بەهارەکە ئەو بەهارە نییە. ئێستا بە شتێک ئەوترێت کە وەک جاران نەمابێت.

دوێت: کچە، واتە ئەو ڕۆژە کچەکەم ماڵوێران کرد کە کردم بە شوانى گاگەل. یەکێک ئەیڵێ کە پاشەڕۆژى مناڵى خۆى نەخوێنێتەوەو بە دەست سپى بیهێڵێتەوە.

مەردوم چۆن ئەبێ دوژمنى خۆى نەناسێ.

بە یەکێک ئەوترێ کە کردەوەیەکى جوانى بووبێ نەیکردبێ، ئێستا بە قسەیەکى خۆش بیەوێ دایپۆشێ، یان قسەیەکى باش بووبێ نەیوتبێ، ئێستا بە کردەوەیەکى جوان بیەوێ دایپۆشێ.

بە ڕۆژگارێک ئەوترێ کە ناوەجاخى ناڕەسەن ببێ بە سەرۆک و کاربەدەست.

بە یەکێکى ئەڵێیت کە هەر ڕۆژە ناڕۆژێ بێتە سەرت، ببێ بە میوان و تۆش ناچار بیت خزمەتى بکەیت.

واتە لە هەرکەسێک بەهرەیەکت وەرگرت، ناوى بە خراپە مەبە.

بە یەکێک ئەوترێ کە خودپەرست بێ، هەرچاوى لە خۆیەوە بێ.

کەرکەدەن: گیاندارێکى زۆر گەورەو قاچ و مل ئەستوورە، تاقە شاخێک وا بەسەر لوتیەوە. تەڕەزەن: گیاندارى تازە زاوە کە شیرى زۆرو ڕوون بێ.

بە یەکێک ئەوترێ کە لە داوێنى شاخێکەوە تەلانێک دروست بکات و ناوەکەى پڕ بکاتەوە بە گڵ، ئەوسا ئەبێت بە خاوەنى ئەرزێک. ئینجا لەو ئەرزەدا ئەتوانێت بیکات بە باخ یان بە زەراعەت یان بە خانوو.

واتە یەکێک خۆى نەنگدار بێ، نابێ نەنگ لە مەردوم بگرێ.

واتە چاوەڕوانى هەموو شتێک هەر لە خواوە بکە.

بە یەکێک ئەوترێ کە تۆ چاوەڕوانى گوفتار یا کردارێکى جوانى لێبکەیت، کەچى ئەو بە پێچەوانەى ئارەزووەکەى تۆ، قسەکە یان کردەوەکە بکات.

قۆجەشاوور: ناوى پیاوێکى هیچ و پووچى بێنرخ بووە لە شارى کفرى. بە شوێنێک ئەوترێ کە لە جیاتى پیاوە باشەکان پیاوە خراپەکان لەسەر کار بن.

واتە جاران کە ئەو هەموو پیاوە باشانە بوون، دنیا وێران بوو، چ جاى ئێستا.

واتە ئەولادى بێ تەربییە نەبوونى باشترە لە بوونى.

بە یەکێک ئەوترێ کە تا ئیشێکى نەبێ نەیەتە لات، وەک ئەو هەژارانەى کە لە پایزانا دەرئەکەون بۆ کۆکردنەوەى دەغڵ و دان لەسەر خەرمانان.

یەکێک ئەیڵێ کە ئیشى خۆى خۆى بیکا، نەک بە یەکێکیترى بکا بە کرێ، وە ئەو پارەیەى کە ئەدرێ بە کرێ بۆ ئەو جۆرە ئیشانە بۆ خۆى و لە خۆیا خەرجى بکات.

گشتى مەڵێ: واتە ئەوەندەى بڵێ کە ڕاست بێ.

واتە هەموو کارێک جۆرە هەولأ و تەقەلایەکى ئەوێ، وە هیچ شتێک بەبێ هەولأ دەستناکەوێ.

واتە ئازابە لە هیچ مەترسە و بە ترسەوە دەست مەدەرە هیچ کارێک.