ئەگێڕنەوە کە نەوشیروان لە سەرەتاوە زۆردار و ستەمکار بووە، وەزیرێکى بووە ناوى (بەختەک) بووە، هەرچەند ئەکات بەختەک نازانێ چۆن ئامۆژگارى نەوشیروان بکات. ڕۆژێک نەوشیروان و بەختەک بەناو شارى (مەداین)دا ئەگەڕێن، لە کەلاوەیەکدا دوو کوندەبەبوو ئەبینن بەسەر دارێکەوە، یەک لەدواى یەک ئەخوێنن، واش دەنگ بڵاوبۆوە لەناو خەڵکدا کە گوایە بەختەک زمانى باڵندەو گیانلەبەران ئەزانێ. بەم بۆنەیەوە نەوشیروان لە بەختەک ئەپرسێ: ئەم دوو کوندەبەبووە چى ئەڵێن؟ ئەمیش ئەڵێ پاشام یەکێکیان خوازبێنى کچى ئەویتریان ئەکات بۆ کوڕى خۆى، ئەویشیان پەڵپى مارەییەکى زۆر سەیرى لێئەگرێ. ئەڵێ ئەبێ کچەکەم لەسەر سەد کەلاوە مارە بکرێ، نەوشیروانیش ئەڵێ: ئەى ئەم ئەڵێ چى؟ بەخوا پاشام ئەمیش ئەڵێ: نەوشیروان حاکم بێ و بەختە وەزیر بێ سەد کەلاوە بە پارەیەک. لەسەر ئەم قسەیە نەوشیروان تەوبە ئەکات و دەست لە زۆرو ستەم هەڵئەگرێت. ئینجا ئێستا ئەم پەندە بە یەکێکى ستەمکار ئەوترێت کە لەجیاتى وڵات ئاوا بکاتەوە وێرانى بکات.

واتە فێربوونى هەموو شتێک جۆرە هەولأ و تەقەلایەکى ئەوێ.

واتە هەردووکیان بێ کەڵکە.

بە یەکێکى نەشارەزا ئەوترێ کە ئیشێکى واى پێسپێرا کە هیچى لێنەزانێ.

واتە یەکێک هەواڵم نەپرسێ هەواڵى ناپرسم.

ئەم پەندە ئەگەر مەعناى وایە بە تەمەڵى دانیشەو هەولأ مەدە، وە چاو ببڕە سەر نفیشت (قەزاو قەدەر)ى خوا، ئەمە وانییە، وە پێچەوانەى فەرموودەى قورئانە کە ئەفەرموێ: [وأن لیس للإنسان إلا ما سعى] واتە هەرچى مەردوم بە هەولأ و تەقەلاى خۆى دەستى نەخات دەستى ناکەوێ، وە سەنفیشت تابعى کۆششى ئادەمییە، وە ئەگەر مەعناى وایە نە بە هات زۆر کەیف خۆش و یاخى بە، وە نە بە نەهاتى زۆر خەمبارو خەفەتبار بە، زۆر جوانەوەرێکى ئایەتى [لا تاسوا على ما فاتکم، ولا تفرحوا بما ێتاکم]ە، واتە لەسەر چووە خەفەت بخۆ، وە لەسەر هات زۆر کەیف خۆش و یاخى ببە.

واتە هاتم خۆم دەرخەم کەچى گوێچکەشم دانا، بە یەکێک ئەوترێ کە بۆ قازانجێکى بچێ کەچى تووشى زیان ببێ.

بە یەکێک ئەوترێ کە کە هەر قسەیەک بکا بیباتە سەر باسێکى تایبەتى.

هازا: هژاى عەرەبییە کە بە مەعنا ئەمەیە، بە یەکێک ئەوترێ کە لە شتێکدا خۆى هەڵبکێشێ، واتە فەرموو ئەگەر ئەتوانى بیکە.

هامسا: دراوسێیە، گۆڕەوشار: سزاى ناو گۆڕە.

واتە لەبەر چاوى خەڵق.

سەراسێ: سەریەشەیە، واتە دراوسێ لە هێندێ دراوسێوە تووشى سەریەشە ئەبێ.

بە یەکێک ئەوترێ کە هاوڕێکەى ئیشێکى باشى کردبێ، وە ئەم زۆرى پێناخۆش بووبێ.

چونکە لەو بەهرەمەند ئەبێ، بەڵام لەم بەهرەمەند نابێ.

چونکە هەژار لە هاوینا هەر لەسەر زەوى دائەنیشێ.

لۆ: گیایەکە بەهاریە وەک "کەما" گزرە ئەکرێ و لە زستانا ئەدرێ بە ئاژەڵ، زۆر بە شیرە.

لە کاتێکدا ئەوترێ کە زۆر سەرمات ب، وە هاڵاوێکى گەرمى ببینیت.

واتە منالأ چاو لە گەورە ئەکات.

هاڵە: بەرسیلەیە، هەنگور: ترێیە. واتە بەرسیلەى ڕەزەکان بوون بە ترێ و خۆش بوون، ئیتر باخەوان نایەڵێ کەس نزیکى باخەکەى بکەوێتەوە.

بە هێندێ کەسى چەموشى نالەبار ئەوترێ کە هەموو شتێکیان لێبووەشێتەوە.

چونکە لە هونەرەکەى خۆى بەهرەمەند ئەبێ.

بەیەکێک ئەوترێ کە ماڵى یەکێکى خواردبێ بە ڕەنگێک کە لێى نەسەندرێتەوە.

بە یەکێکى زۆردار ئەوترێ کە چاوى بڕیبێتە شتێکى تۆ.

بەیەکێک ئەوترێ کە بەشى خۆى بخواو چاوى لە بەشى ئەم و ئەویشەوە بێ.

لە کاتێکدا ئەوترێ کە ئاژاوە بێ و دنیا بووبێ بە ئاشوفتەو هەرکەس بۆ خۆى بێ.

لەتەچن: سواڵکەرێکە کە لەتە نان بچنێتەوە.

واتە زۆرمان خواردووەو کەممان ماوە.

بە کارێک ئەوترێ کە لە هیچ سەرێکەوە جیاوازى نەبێ.

چونکە خۆى بە سروشت مەلەوانە. بە یەکێک ئەوترێ کە ئامۆژگارى یەکێکى وا بکات کە پێویستى بە ئامۆژگارى نەبێ.

چونکە بەڕاستى خانووى ڕووتى بێ ڕاخەر وەک مەردومى بێ کاڵا و بەرگ وایە.

بە تەوسەوە بە یەکێک ئەوترێ کە خۆى هەڵە بکات لە کارێکداو وا نیشان بدات کە هیچى لێنازانێت.

بە یەکێک ئەوترێ کەلەپێش تەواوبوونى کارێکدا خۆى ئامادە بکات هەروەک تەواو بووبێ.

واتە بە تەواوى ڕۆژ نەبۆتەوە.

واتە مناڵەو بۆنى شیرى خاو لەدەمى دێ.

واتە مناڵەو بۆنى شیرى خاو لە دەمى دێ.

بە یەکێک ئەوترێ کە کارێکى گرنگى دەست دابێتێ و گەیاندبێتى بە نیوەى، وا بزانێ لە تەواوبووندایە، تۆش ئەمەی پێئەڵێیت بۆ ئەوەى تێبگات هێشتا زۆرى ماوە.

واتە زۆر مناڵە.

تەماشاى لێکدانەوەى پەندى (هێشتا باى نەداوە شەقەى دێ) بکە.