واتە بەسەزمان و بێدەسەڵاتە.

بە قسەیەک ئەوترێ کە بە دیمەن قورس نەبێ، وەکیتر پێى دڵتەنگ بیت.

واتە یەکێتى و یەککەوتن پێویستە بۆ هەموو خێزان و تیرەو نەتەوەو گەلێک، چونکە بەبێ یەکێتى زەبوونن و لەگەڵ یەکێتیدا بەهێزن. تەماشاکەن گەلى خواپێداو هەموو وەک یەک کەس وان، گەلى بەدبەختى خۆخۆریش وەک ئاردى ناو دڕکان وایە، هیچى بە هیچەوە نانووسێ.

هەمیشە هێلانەو هێلکەى تیا ئەکات.

بە یەکێک ئەوترێ کە ئامۆژگارى یا بەسەرهاتێکى گرنگ کارى تێنەکات. ئەبێژرێ ئەم هەموو ئامۆژگارییەى ئەکەم کەچى مێشێک میوانى نابێ. واتە یەکێک مێشێک ببێ بە میوانى چەندەى موبالاتی پێ ئەکات ئەم واش نییە.

یەکێک ئەیڵێ بە شتێکى ناشرین کە خۆى حەزى لێبکات.

مەتى: پورە، واتە هەرکەسێک لە کارێکدا شارەزابوو، کارەکەى خۆى هەر تەواو ئەکات.

بە یەکێک ئەوترێ کە لە پێشەوە نەیەوێ تێکەڵى کارێک ببێ، کەچى لە دواییدا لەپێش هەموو کەسێکەوە داواى بەشى خۆى بکات.

واتە ئەو ئیشەى پێناکرێ و بە زۆر پێى ئەکەن.

تا ناوى بەرن. بە یەکێک ئەوترێ کە هەر بیەوێ خۆى بخاتە ناو ناوانەوە.

واتە بە یەک چاو تەماشاى هەموو کەسێک ئەکاو تەرازووى دەستى هەرگیز سەر ناکات.

واتە شتێک وەرمەگرە کە ببێتە مایەى دیلیت.

واتە ئاغا کە مەرحەبات لێبکات بۆ ئەوەیە بەو مەرحەبایە سەرخۆشت بکاو بێگارت پێبکات.

واتە یەکێ مەرد بێ چاوى لە ڕابواردنى خۆیەوە نییە، بەڵکوو هەر چاوى لە خزمەتى کۆمەڵەو گەلەوەیە.

بەڵکوو بە پیاوەتى و مەردایەتییە.

واتە ئەوەى لە سەرماى زستاندا لەبەر ئاگر دانیشتبێ، ئاگاى لەوانە نییە کە لەبەر سەرما ئیش ئەکەن.

چونکە کە جارى یەکەم شتێکى پێوەدا لە کونەکەدا، ئەبێ پەند وەرگرێ بۆ جارێکیتر دەستى پیانەکاتەوە.

واتە بەڵا بە تێکڕایى زۆر ناخۆش نییە.

مەرەزە بە ئاوى زۆرو (کەما و لۆ) بەدێم ئەبێ، پێچەوانەکەى هەرگیز نەبووەو نابێ. ئینجا ئەم پەندە بە کارێکى پاش و پێش ئەوترێ وەک ئەوەى مەرەزە بە دێم و کەماولۆ بە ئاو بێ.

شافیعى و حەنەفى و مالیکى و حەنبەلى، لەم چوارە بەدەر پووچە، مەگەر بە زۆرى کوتەک.

واتە ماف زەبرو زەنگ و هێزى لەگەڵدا نەبێ دەستگیر نابێ.

چونکە مانگا ساڵێ ئەزێ و ساڵێ نازێ.

بە یەکێک ئەوترێ کە بیەوێ کارێکى ناشرین بکات بە دەستى خۆى، لە کاتێکدا کە یەکێکیتر ببێ ئەو کارەى بۆ بکات. واتە تا یەکێک ببێت ئەو کارەت بۆ بکات خۆت مەیکە.

بەڵکوو بە دوو بالأ ئەفڕێ.

تەماشاى پەندى (لە جێى شابازە، کۆر کۆرەوازان) بکە.

واتە پیاوى وا هەیە ئەبێ خزمەت بکات، پیاوى واش هەیە ئەبێ خزمەت بکرێ.

بە یەکێک ئەوترێ کە کارێکى ناپەسەندى کردبێ.

بە یەکێک ئەوترێ کە لە قسەى خۆى هەرگیز پەشیمان نەبێتەوە، با هەڵەش بێ.

بە یەکێک ئەوترێ کە کارێک بکرێ و ئەو ڕازى نەبێ، بشڵێ: من بەمە ڕازی نیم.

واتە مەردوم هەرچەند خوێندەوارو خواپەرست بێ، ئەبێ ناو بەناو بۆ پێکەنین و کرانەوەى دڵ گاڵتەو گەمەى ببێ، بەڵام بە ڕەنگێک کە لە پەردەى ئەدەب دەرنەچێتە دەرەوە.

ماوەران: دێیەکە لە قەڵەمڕەوى هەولێر. لە زانایانى حەیدەرى، حەیدەى کوڕى ئەحمەدى کوڕى حەیدەرى یەکەم لەوێ مودەڕیس بووە. زۆر زاناو داناو تاقانە هەڵکەوتوویەک بووە لە چەرخى خۆیدا. مەدرەسەکەى هەمیشە پڕ بووە لە فەقێ و مەلاى زیرەک و خوێندەوارى بەرز، کە بە درێژایى ساڵ لە خەرمانى زانین و زانیارى ئەو گوڵەوەچنییان کردووەو زۆر لە فەقێکانى لە ئێران و خلخال و خۆراسان و داغستانەوە هاتوون. هەر مەسەلەیەکى زۆر قورس و گران ڕووی بدایە پرسیار لەو ئەکراو فتوا لەو وەرئەگیرا. لە دەوروبەرى ساڵى ( )ى هیجرى لەدایکبووەو لە ساڵى ( ) هیجرى کۆچى دوایى کردووەو سێ کوڕى زۆر زاناو بزانى بووە کە ناویان (ئەحمەد و عبدالله و ئیبراهیم) بووە. هەروەها ئیبراهیمیان دوو کوڕى زۆر زاناو بلیمەتى بووە کە ناویان (ئیسماعیل و سیبغەتوڵا) بووە. کە ئەم سیبغەتوڵایە مەشهورە بە سیبغەتوڵاى گەورە. کە مامۆستاى بێتووشى و هەموو زانایانى کوردستان بووە. ئەمانە هەموو لە ماوەران تەدریسیان کردووەو بە هەزاران زانایان و دانایانیان پێگەیاندووە، کە هەر یەکێکیان تا ماون وەک ئەستێرەى بەرى بەیان بە ئاسمانى کوردستانەوە ورشەو پرشەى هاتووە. لە دواى خۆشیان ئینجا ناوى پیرۆزیان لەسەر ڕووپەڕى مێژووى کورد و عەرەب وەک گوڵەباخێک کە بەدەم باى بەرى بەیانەوە بگەشێتەوە، بۆنى خۆش بڵاو ئەکەنەوە.

واتە خوێندەوارى ئاسانەو ژیربوون گرانە.

واتە ناوەجاخ لەگەڵ دایک و باوکى خۆشیا هەر ناوەجاخە.

مەلکە: ناوى ژنە. مەنا: واتە مەنعى من ئەکات، وشکە رن: مەبەست کلکە لەقێ و ڕووپاماییە.

واتە مەلى بچکۆلانە پەنا ئەباتە بەر شتى بچووک. مەلى گەورەش پەنا ئەباتە بەر شتى گەورە.

بەم ڕەنگە نیشانەى بەرزبوونەوەى پلەى گەرمییە، کە گەرمیش لە بەهاراندا نیشانەى بارانە.

مەمرەو مەژى: بە گوزەرانێکى وا کەموکوڕ ئەوترێ کە نە ژیان بێ و نە مردن. بە یەکێک ئەوترێ کە بە کولەمەرگى هەر بۆ خۆى بژى.

بە یەکێک ئەوترێ کە بە ئاشکرا ناوت بەرێ بە خراپە، وەکى تریش دەستگیرۆییت بکات.

واتە بە کوشتن مەدە.

واتە مەردوم کە زۆر قینى خواردەوە ئاخرییەکەى دەری ئەبڕێ.